In hoeverre zit jij aan je werkgever vast met ‘gouden ketenen’?

Concrete tips om je onafhankelijker te kunnen voelen

Met gouden ketenen gebonden zijn aan je werkgever: geldt dat voor jou? Dat je denkt dat je wel moet blijven bij deze werkgever omdat de stap naar buiten je financieel in de problemen brengt? Of de light-versie: dat een stap naar buiten betekent dat je sommige dingen waarvan je nu erg geniet, niet meer kunt doen? Veel van mijn cliënten geven aan dat ze achteraf gezien meer op hun onafhankelijkheid hadden willen sturen. Sta eens stil bij hoe jij je vrijer kunt voelen: de meest nuttige en praktische tips hier op en rij.

Lichter reizen en ruimte inbouwen voor mislukkingen
Het is allemaal geen probleem, tot er een probleem is: je vindt je werk niet leuk meer, de functie verandert of de sfeer. Of je hebt het gevoel weggepest te worden. Het idee dat je dan toch moet blijven, en dat je geen reëel alternatief voor jezelf ziet, kan behoorlijk benauwend werken. Je kunt van alles doen om dat te voorkomen: van lichter reizen tot het inbouwen van ruimte voor mislukkingen.

Wat kun je doen om je onafhankelijkheid te bewaren? Tweemaal tips: in de anticiperende variant en de urgentie variant.

1. De anticiperende variant – als het nu allemaal lekker loopt op je werk.

• Check je alternatieven regelmatig. Verdien je meer dan elders, wen er dan niet teveel aan. Spaar een deel en stem je kosten af op een marktconform salaris.
• Reis licht. Ook bij de materiële keuzes die je maakt, is het goed om na te denken over het effect op je onafhankelijkheid. Wat betekent het als je voortaan deze hypotheek moet gaan betalen, je de keuken verbouwt of een nieuwe auto koopt? Hoeveel ruimte heb je dan nog om, indien je eraan toe bent, ander werk te zoeken?
• Bouw ruimte in voor mislukkingen. Misschien blijkt het wel best lastig te zijn om een nieuwe baan te vinden en heb je tijd te overbruggen. Of valt die nieuwe baan tegen. Zorg voor een buffer opdat niet alles in één keer goed móet gaan.
• Neem de tijd om te sturen. Wacht niet totdat je gedemotiveerd of overspannen bent. Het doen van een opleiding, het onderzoeken van je mogelijkheden of het uitbreiden van je netwerk: het kost allemaal flink wat tijd. Hetzelfde geldt voor het creëren van meer financiële lichtheid.
• Blijf zorgen voor je aantrekkelijkheid als arbeidsmarkt-product. Als je te weinig aan je ontwikkeling doet, daalt de waarde van jou harder op de arbeidsmarkt. Veel werkgevers zijn bereid om ook een ontwikkeling in de breedte via een opleiding te ondersteunen. Onderzoek je mogelijkheden.
• Doe het samen. Als jullie allebei zelfstandig voor een belangrijk gedeelte het huishouden draaiend kunnen houden, heb je beiden de vrijheid zaken uit te proberen (een nieuwe baan of ondernemerschap) of een sabbatical te nemen. Ook als de relatie stuk loopt houd je elkaar dan minder in een wurggreep: de alimentatie voor een partner die nog weinig ervaring op de arbeidsmarkt heeft, maakt vaak beide partijen behoorlijk armlastig.
• Zorg voor een vrij concreet Plan B. Dus niet in de zin van: ik kan altijd nog het onderwijs in of achter de kassa. Want misschien is dat wel helemaal niet reëel. Neem af en toe, in de zomer bijvoorbeeld eens wat mijmertijd om na te denken wat je zou kunnen doen als je weg zou gaan uit deze baan en kijk eens naar vacatures. Zijn die er en zou je in aanmerking komen?

2. De urgentie variant – het speelt nu voor je: je hebt het wel gezien in je baan, maar je kunt er nog zo lang blijven als je wilt (geen transactie-vergoeding dus) en je weet dat je salaris hoger ligt dan wat elders in de markt betaald wordt.

• Ga in overleg over wat je werkgever kan betekenen. Misschien zijn er intern wel alternatieven. Maar wellicht is detachering ook een optie of kun je een stage lopen of iemand te vervangen tijdens zwangerschapsverlof. Kortom: geef aan dat je de behoefte hebt je horizon te verbreden. (een beetje cryptisch is goed, dan leg je je niet vast en is het voor hen ook wel helder wat de bedoeling is.)
• Benut je ervaring (en volg niet persé je gevoel). Als je je gevoel volgt, wil nu je misschien wel alles anders. Maar de kans is groot dat bepaalde aspecten van het werk best goed bij je passen. Zoek het even goed uit. Als je te hard de andere kant uit stuurt, loop je de kans ergens weer helemaal junior te worden of iets te gaan doen, wat veel meer mensen kunnen. Hoe meer je je ervaring kunt benutten, hoe groter de kans is dat je salaris op niveau blijft.
• Kijk of je iets uit je koffer kunt gooien. Zet dat tweede huisje te koop of koop toch maar geen nieuwe auto. Lichter reizen door het leven, het kan een hele opluchting zijn.
• Ga een dag minder werken. Misschien wil je wel iets uitproberen, een eigen onderneming/adviesbureau. Dit is het moment: je hebt weer een nieuwe uitdaging en kunt aan den lijve ondervinden of iets haalbaar en leuk is.
• Begin nog snel aan een opleiding. Zo’n recente opleiding in de juiste richting helpt om geloofwaardig over te komen bij een volgende werkgever. Mogelijk dat je werkgever hier nu ook juist aan mee wilt betalen (omdat zij ook vaak wel hebben gezien dat jij niet zo blij meer bent), liefst alleen wel zonder dat je er consequenties aan verbindt aangaande het moment waarop jij zult vertrekken.

Conclusie
Sta regelmatig, deze zomer bijvoorbeeld, weer eens even stil bij je onafhankelijkheid. Dat kan namelijk erg nuttig zijn. Realiseer je dat in het algemeen de risico’s groter worden als je niet bijstuurt: je verdient bovengemiddeld, hebt weinig overstapervaring, bent mogelijk minder flexibel en je wordt ouder. Blijf zien wat je mogelijkheden buiten zijn, of die er überhaupt nog zijn, ook als je het nog helemaal fijn hebt. En reis licht; maak de koffer die je door het leven sjouwt niet te zwaar met allerlei financiële verplichtingen. Voorkom dat je geen ruimte meer overhoudt voor het experiment. Anders kun je alleen maar blijven en hopen dat alles altijd goed zal blijven gaan.