Werk vinden dat bij je past betekent: echt leren uit slechte ervaringen

Uitgebreid artikel met drie oefeningen om serieus te leren van je ervaringen

Iedereen is ergens goed in. Dat heb ik wel geleerd in mijn jaren als loopbaancoach. Maar het vinden van die zo fijn passende rol en de juiste omgeving; dat is nog niet altijd zo eenvoudig. Dat komt ook doordat we niet zo goed leren van onze mindere werk- (en stage)ervaringen. Sommige mensen zoeken de schuld helemaal bij zichzelf en hebben te weinig oog voor andere factoren. En soms trekken we een snelle conclusie over de context van het werk: ‘Die afstand brak me op’. Ja ook. Maar daarnaast werkte je de hele dag met anderen en kwam jouw introverte kant zwaar tekort. Boden die dagen vol overleg jou te weinig hersteltijd. Of was je de hele dag aan het werk met cijfers, iets wat je net wat meer moeite kostte dan jouw collega’s. En wat ook helemaal niet jouw echte interesse had.

Lees ook: Hoe jij als (ruim) 50-plusser wél een nieuwe baan vindt

Niet op je best zijn tast je vermogen om te handelen aan
Een verkeerde match kan vele gedaanten hebben. Misschien krijg je (redelijk) goede beoordelingen, maar zit je na je werk thuis uitgeput op de bank. Of gaan de interessante projecten altijd naar anderen. Misschien komt er een plotseling einde aan jouw ploeteren, doordat je opeens burn-out thuis komt te zitten. Of ontslagen wordt.
Vaak waren er wel signalen. Meestal weten we wel dat we ergens niet passen. Maar als je maar lang genoeg blijft, ga je ook steeds meer aan jezelf twijfelen. Niet (helemaal) succesvol zijn en je werk niet meer met plezier doen, maakt een mens over het algemeen behoorlijk onzeker. En dat is weer geen goede basis voor moedige beslissingen. Zoals het aankaarten bij je manager of HR en zoeken naar oplossingen binnen of buiten de organisatie, of om zelf in-of extern te solliciteren. Zorg er, kortom voor, dat je niet eerst plat gebeukt bent door de (zelf)kritiek, het gedoe, jouw uitputtende dagen; maar ga op onderzoek.

Te weinig of juist te veel sturen
Er gebeurt vaak nog iets anders als je lang blijft doorgaan: je krijgt aan bepaalde zaken een enorme hekel. Je wilt nooit meer voor een baas werken, nooit meer de hele dag aan een bureau zitten, nooit meer werken in de gezondheidszorg. Je stuurt dan vooral vanuit de angst die vervelende ervaringen nog eens ergens mee te moeten maken. Daarmee gooi je ook allerlei opties weg, die je prima zouden passen. Het is vaak gemakkelijker werk op niveau te vinden als je je kennis en ervaring uit vorige banen (deels) kunt benutten. Bovendien is de kans groot dat je allerlei aspecten mist als je besluit een B&B te beginnen, nadat je je managementbaan hebt opgezegd.

Sturen met precisie
Grip krijgen op wat je niet (meer) past: hoe doe je dat?

Hieronder drie oefeningen die je helpen om meer grip te krijgen op de verschillende elementen waar het om gaat:

Oefening 1:
In welk aspect van je werk zit bij jou de pijn?

De ‘fit met de inhoud’
• Ik loop warm voor de onderwerpen/projecten in mijn werk, heb zin om ermee aan de slag te gaan.
• Ik kan achter mijn werk staan, ervaar het als zinvol.

Je succeservaringen
• Ik heb het gevoel dat er naar me geluisterd wordt door het management.
• Relevante anderen zien mijn kwaliteiten.

Je ontwikkeling
• Ik ben het afgelopen jaar aantrekkelijker geworden als kandidaat op de in/externe arbeidsmarkt.
• Ik ontwikkel me in een richting die aansluit bij mijn behoeftes.

Je contact met collega’s en (interne) klanten
• Ik heb een goed netwerk in de organisatie.
• Ik lach regelmatig met mijn collega’s en deel interesses met hen.

Je contact met je manager
• Ik vertrouw mijn manager.
• Ik krijg genoeg ruimte.

Je ‘fit’ met de organisatie
• Ik voel me betrokken bij het grotere belang van mijn werkgever.
• Dit voelt als een omgeving waarin ik op mijn plaats ben.

Je perspectief
• Als ik over 2 jaar ongeveer doe wat ik nu doe, is dat een aantrekkelijk perspectief.
• Ik verwacht dat mijn baan de komende jaren niet zal verdwijnen.

Jouw deal
• Ik ervaar de aan mij gestelde eisen als haalbaar.
• Ik ben tevreden met afspraken die ik met mijn werkgever gemaakt heb, zoals mijn salaris en inschaling.

Je gezondheid
• Ik voel mij fit.
• Ik heb voldoende tijd voor zaken die voor mij naast mijn werk van belang zijn, zoals mijn gezin en hobby’s.

De vragen die je hierboven ziet, helpen je mogelijk beter te benoemen waar het in jouw geval vooral wringt. Wil je de hele test doen (dit is een samenvatting daaruit) mail dan naar: esterdebruine@loopbaanonderhoudsgroep.nl Dan stuur ik je de test toe.

Oefening 2:
Vruchtbare aarde versus schrale grond De volgende oefening dient om helder te krijgen in welke omgeving jij het best tot je recht komt; jouw ‘vruchtbare aarde’. Daar tegenover staat ‘schrale grond’, een omgeving waar je niet goed past. Waar je kritisch bekeken wordt en niet kunt of wilt voldoen aan de eisen die er gesteld worden. Of waar je collega’s niet echt ‘your kind of people’ zijn. Waar je, kortom, minder kans hebt om tot bloei te komen; succesvol te zijn en met plezier te werken.
• Opdrachten/werkzaamheden/rollen waarin je het best tot je recht kwam (noem er drie). Waar had dat mee te maken?
• Opdrachten/werkzaamheden/rollen waarin je niet goed tot je recht kwam (noem er drie).

Dat had te maken met:
- Organisatie/afdeling waarin je je op je gemak voelde. (noem er zoveel mogelijk).
Wat typeerde deze context?
- Organisaties waarin je juist slecht uit de verf kwam. Waar had dat mee te maken?

Oefening 3: Weten wat je niet moet doen
Ook goed om eens stil te staan bij de volgende vragen, vooral voor mensen die vinden dat ze niet moeten zeuren, dat ‘van hard werken nog nooit iemand doorgegaan is’ en die niet zo geneigd zijn naar zichzelf en wat er in hun lichaam gebeurt, te luisteren.
• Waar heb ik een hekel aan in mijn werk?
• Wat kost mij veel moeite, mogelijk meer dan collega’s?
• Is er een rode draad zichtbaar in de kritiek die ik de afgelopen jaren in mijn werk heb gekregen?

Optimisme is goed, tenzij het eigenlijk angst voor actie is

Met bovenstaande oefeningen krijg je scherper wat wel en vooral ook niet bij je past. Het is mooi om optimistisch te zijn (ik kan het nog wel leren, het wordt nog wel beter), maar ook goed om de vinger aan de pols te houden en jezelf niet eindeloos te dwingen door te zetten. Ik heb echt zoveel voorbeelden gezien van mensen die in en andere rol of omgeving veel beter presteerden en met veel meer plezier naar hun werk gingen. Soms is dat optimisme ook de verpakking van angst: opzien tegen het gesprek met je manager/HR of tegen de sollicitatie. Probeer eerlijk te zijn naar jezelf. En help jezelf door (vaak met iemand anders) te brainstormen over opties om te sturen, binnen of buiten te organisatie. Als je de overtuiging hebt dat er mogelijkheden voor je zijn buiten deze baan, is de kans veel groter dat je niet te lang blijft zitten en daar ongelukkig van wordt.

De oefeningen zijn ingekort en maken in op maatgemaakte pakketten deel uit van trajecten. Voor meer zicht daarop: Loopbaanonderhoudsgroep