29-06-2021

Plezier in je werk als je (iets van) AD(H)D hebt

Lees verder

Plezier in je werk als je (iets van) AD(H)D hebt

5 tips die je echt moet weten om je slaagkans te vergroten.

Voor veel mensen is de herkenning bij het lezen van de AD(H)D criteria een opluchting. Ze hebben regelmatig kritiek gekregen over hun nonchalance, vergeetachtigheid, rommeligheid en/of drukte. Dan is het wel fijn om na al dat (zelf)verwijt te ontdekken dat het geen kwestie van onwil is, maar onvermogen. Maar tegelijkertijd loop je in je werk wel tegen bepaalde zaken aan. Hieronder een aantal tips voor als je (een beetje) AD(H)D hebt.

AD(H)D in het kort
ADHD 
is een afkorting. Het staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Dat zijn Engelse woorden, in het Nederlands wordt het ook wel aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit genoemd. Het betekent dat je je aandacht niet lang op één ding kunt richten, je bent snel afgeleid, en hebt moeite met ‘zelfregulatie’, wordt ook wel gezegd. Voor ADD geldt dat veel mensen er pas op latere leeftijd achter komen: het is de rustige en meer dromerige variant van ADHD, die ook minder opvalt.

Wat je er in je werk mogelijk van merkt:

  • Wat je leuk vindt, gaat je bijna altijd goed af. Maar bepaalde zaken, bijvoorbeeld administratieve taken, daar kun je jezelf nauwelijks toe zetten.
  • Je overschat je tijd vaak, je bent geneigd consequent te veel te plannen. Daardoor lukt het vaak niet je afspraken na te komen en ben je ook nogal eens te laat.
  • Je houdt ervan zaken op te starten, maar afmaken lukt minder goed.
  • Je laat je graag afleiden, bent dol op ‘verse prikkels’.
  • Je raakt al snel slaperig als je naar iemand moet luisteren. Je slaapt sowieso vaak ‘snachts niet zo goed.
  • Je kunt soms helemaal opgaan in een sub-taak en daaraan meer tijd besteden dan nodig. Je maakt het soms te mooi en komt aan andere taken niet meer toe.
  • Je leest over details heen of hebt ze niet gehoord.
  • Je voelt altijd onrust (AD(H)D) of wordt ervaren als een beetje afwezig en dromerig (ADD).
  • Je kunt soms helemaal opgaan in iets en de rest om je heen vergeten (hyperfocus).

Hoe kun je er het beste mee omgaan?


1. Stop met het ondermijnen van je zelfvertrouwen. Het betreft een biologische kwestie. Waar normaal gezien iemand 5% kans heeft om AD(H)D te hebben, heb je 25% kans het te hebben als het in de familie voorkomt. Probeer te accepteren dat je dit nu eenmaal in meer of mindere mate hebt. En ook dat het niet meer overgaat. Maar voorkom dat je meegaat in de kritiek van anderen, die er vaak op neerkomt dat je gewoon niet echt je best doet. Zelfverwijten helpen je niet verder.

2. Zorg dat je zoveel mogelijk de wind mee hebt. Belangrijker dan voor de meeste mensen, is het voor jou om je ‘vruchtbare aarde ’te vinden. De organisatie, functie, team waarbinnen jij het beste tot je recht komt. Mogelijk heb je ooit voor een opleiding gekozen waardoor je nu werk doet dat je niet echt interessant vindt. Dat je er warm voor loopt, is voor jou bovengemiddeld belangrijk. Ik heb in mijn praktijk meerder voorbeelden gezien van cliënten die hun ideaalplaatje loslieten om binnen een andere, minder fancy baan soms, veel beter tot hun recht te komen. En zo alsnog ook weer stappen te kunnen zetten.

Verder: beter niet in een omgeving met veel procedures en regels, maar juist wat losser, rommeliger, met meer ruimte voor jouw improvisatievermogen. Liefst ook een manager die ruimte geeft.

Ook fijn: een functie waarin er ondersteuning is door een uitvoerende afdeling, bijvoorbeeld: jij de verkoopgesprekken en de aftersales vooral de uitwerking van de contracten. Of als ZZP’er aan de slag in een rol die je ligt (organisatieadvies, trainer) met de mogelijkheid om je op administratief/organisatorisch te laten ondersteunen. Zodat je niet facturen uit hoeft te sturen en een jaaroverzicht moet bijhouden.

3. Soms ben jij ook juist nodig. Kijk ook vooral eens naar waar je goed in bent. Voor een deel zullen dat wellicht AD(H)D gerelateerde kwaliteiten zijn, zoals:

  • Ad rem, goed in sociale contacten.
  • Creatief, in staat om met originele oplossingen te komen, out of the box te denken.
  • Goed in improviseren, niet snel overvraagd, op je best zijn met veel dynamiek. Crisissituaties kunnen hanteren.
  • In staat tot hyperfocus bij bepaalde dingen die je echt heel leuk vindt om te doen, helemaal als het een competitief element heeft.

Wat suggesties waar je die kwaliteiten in kwijt kunt, rijp en groen door elkaar:

    • Ambulancemedewerker, politie of brandweer
    • Psychologische of maatschappelijke hulpverlening
    • Klantenservice
    • Games ontwikkelen
    • Problemen in software oplossen
    • Import en verkoop
    • In de horeca
    • Buurtwerker of werken bij een woningbouwcorporatie om problemen met bewoners op te lossen

Lees ook: Last van de kwetsende opmerkingen van je collega of manager?

4. Weeg goed af of je je werkgever openheid biedt of niet. In veel gevallen werkt het niet per se in je voordeel om bij je werkgever te benoemen dat je AD(H)D hebt. Je loopt het risico dat de focus er te veel op komt te liggen en dat fouten worden mogelijk uitvergroot. Je wilt liever niet de patiënt zijn. Maar er zijn ook werkgevers waar het wel kan. Jouw eigen situatie (bij voorbeeld: als de dingen erg mislopen en je er echt last van hebt) en de betrouwbaarheid van de werkgever op dit soort gebieden, zijn vooral bepalend.

5. Leer jezelf een aantal trucs aan. Het helpt als je flink last gehad hebt van bepaald gedrag en je bewust bent van het nut van het (langzaam) aanleren van een nieuwe gewoonte. Dus niet stoppen als je het een paar keer vergeten bent, maar je ook realiseren dat jouw kwaaltje het soms wat lastiger maakt een vaste gewoonte te veranderen. Dat je een langere adem moet hebben en voor jezelf reminders moet inbouwen. En of dat nu het ‘s avonds maken van een to-do-lijstje voor de volgende dag of het vragen om uitstel voordat je ‘ja’ op iets zegt, hangt af van waar voor jou de meeste winst te boeken lijkt. In de volgende column ga ik in op manieren om overzicht te houden en te organiseren uit het (fijne) boek: een opgeruimd leven met AD(H)D van Kolberg en Nadeau.

De goede plek vinden is meer dan het halve werk
De juiste omgeving en rol zijn bovengemiddeld bepalend of je succesvol zult zijn en het naar je zin zult hebben. Of niet. In een formele, sterk op procedures ingerichte omgeving zul je constant het gevoel hebben tekort te schieten. Maar in een organisatie/rol waar je minder last hebt van je beperkingen en waarin je de ruimte krijgt, kun je pas echt laten zien wat je in huis hebt: je creativiteit, originaliteit en oplossingsgerichtheid, bijvoorbeeld. Dat ze zeggen over je: “Ja hij/zij is wat chaotisch, maar het is wel echt een kei in zijn/haar vak”.