Werk vinden waarmee je een bijdrage aan de maatschappij levert: hoe doe je dat?

Via de Hybride- of de Volt variant: vier stappen om creatief te kijken naar je mogelijkheden.

Afgelopen week hield ik een praatje voor het Thrive instituut over dit thema: hoe kun je impact hebben? Echt iets toevoegen aan de samenleving? Het is een verlangen dat ik in mijn praktijk steeds vaker tegenkom. Ik vind het een mooie ontwikkeling, maar zie ook hoeveel mensen worstelen met de vraag hoe ze hun ambities praktisch kunnen vormgeven. Hoe kom ik terecht bij het Wereldnatuurfonds of aan een baan in Brussel? Moet ik toch niet omscholen naar zorg of onderwijs? Het is van belang dat je voorkomt dat je investeert in een richting die je niet echt past. Of dat je in een verdringingsmarkt van experts terechtkomt. Om zoveel mogelijk impact te hebben, is het zaak om jezelf goed te kennen. En creatief te zoeken naar mogelijkheden. Hierbij vier stappen die je helpen jouw bijdrage te vergroten.

1. Start met stilstaan bij wat jij te geven hebt. Onderstaande vragen helpen je erbij. Ga er eens goed voor zitten, vraag anderen mee te denken. Niet veel anders dan voor elke baan. Alleen nu misschien nog net iets belangrijker.

• Waar ben ik eigenlijk goed in?
• Wat zijn mijn verlangens?
• In welke omgeving ben ik op mijn best?
• Voor wie ben ik interessant?
• Hoe zorg ik ervoor dat ze mij kennen en voor mij kiezen?

2. Sta stil (‘dig deeper’) bij de vraag waar jij je hard voor wilt maken. Misschien is het al helemaal helder voor je. Maar toch, misschien kun je er een draai aan geven waardoor je uit de mainstream blijft.

• Waaraan wil ik bijdragen? Waar voel ik urgentie?
• Hoe heb ik de meeste impact?

Goed om te weten: het bureau 80.000 Hours (verbonden aan de universiteit van Cambridge en vernoemd naar het aantal uren dat we - gemiddeld gezien - werken in een betaalde baan) deed onderzoek naar hoe je de meeste maatschappelijke impact kunt hebben. Zij kwamen tot de volgende conclusies:

• We komen vaak bij toeval terecht bij een bepaald topic.
• Dat is meestal een populair thema.
• De meeste kans om veel toe te voegen hebben we als een topic juist minder aandacht krijgt.
• Op het gebied van klimaat bijvoorbeeld, zullen veel experts elkaar verdringen. Net zoals je als arts in Nederland maar twee levens gemiddeld redt, terwijl je in veel niet westerse landen veel meer levens kunt redden omdat er zoveel minder artsen per 10.000 inwoners zijn.
• Kortom: zoek naar waar/hoe jij schaars bent, iets kunt toevoegen wat niet iedereen kan. Mogelijk binnen het populaire topic, maar wellicht kun jij wel een nieuw thema op de agenda zetten of een geheel andere invalshoek kiezen.

3. Onderzoek welke weg jou het beste past. We zijn geneigd te denken aan functies waarbij je uitvoerend bezig bent op het vlak van onderwijs, gezondheidszorg of milieu. Zo kun je bijvoorbeeld arts worden in Burkina Faso, werken in een dierenasiel, biologische boer worden, of maatschappelijk werker.

Maar je kunt ook op andere manieren een bijdrage leveren:

• Via onderzoek of ondernemerschap. Door een oplossing te bedenken voor problemen (zoals mooi recent voorbeeld de roosters in huizen waarin malariamuggen vastbijten) en/of die aan de man te brengen.
• Via lobbywerk. Door in de politiek te gaan of vanuit de advocatuur, als ambassadeur van een stichting. Maar ook door binnen je werkgever bepaalde onderwerpen op de agenda te zetten.
• Door je verdienste weg te geven. Je kunt er ook nog voor kiezen om een goed betalende baan te hebben en een substantieel deel van je inkomsten aan een goed doel te schenken en zo je bijdrage te leveren.

In welke rol ben jij op je best? Waar liggen jouw beste kansen?

Lees ook: Een nieuwe richting in je loopbaan start met een opleiding. Of toch niet?

4. Kijk hoe je het beste de weg er naar toe vorm kunt geven. Je kunt je toegevoegde waarde vergroten door je te ontwikkelen. Door onafhankelijker te worden. Kortom: aan welke criteria moet je voldoen om zoveel mogelijk toe te kunnen voegen?

• Je hebt kwaliteiten ontwikkeld. Specifieke kwaliteiten (b.v. kennis als jongerenwerker om zo jongeren in achterstandsbuurten te helpen) of meer generiek. Door een aantal jaren veel verschillende ervaring op te doen en zo misschien ook kwaliteiten te ontwikkelen voor functies die nieuw zijn.
• Je hebt een netwerk opgebouwd. Met veel mensen een kopje koffie gedronken.
• Je kent jezelf en kunt tegen een stootje. (Je hebt je mentaal ontwikkeld). Je raakt niet van slag bij kritiek en tegenvallers. Hebt geleerd jezelf oplossingsgericht toe te spreken. Goed om te bedenken dat kritiek binnen een organisatie of van je omgeving soms van meerdere kanten komt omdat mensen in een groep vaak hetzelfde naar zaken kijken. Dan vinden ze je allemaal niet zo realistisch of niet diplomatiek genoeg. Maar de kans is groot dat je elders veel meer het gevoel zult hebben begrepen te worden. Dus werken aan je eigen verhaal en veerkracht is ontzettend van belang.
• Je beschikt over spaargeld. Zo kun je integer blijven, heb je de ruimte om tegen de stroom in te zwemmen en voor je keuze te staan. Maar heb je ook een buffer om jezelf te onderhouden als je werkzaamheden niet zoveel opleveren. Een mooi voorbeeld is Volt-lijsttrekker Laurens Dassen: hij werkte na zijn studie een tijdje bij ABN AMRO en kon van het gespaarde geld zichzelf onderhouden om zich te kunnen wijden aan Volt.
• Je beschikt over energie en drive. Dat lukt natuurlijk het beste als het doel je echt aan het hart gaat, maar ook als je binnen een organisatie werkt, die bij je past. Qua sfeer, qua stijl. En je goed bent in wat je doet.

Hybride werken of de Volt-variant
Toen ik mijn praatje voorbereidde voor het Thrive Instituut deed ik ook een soort zelfonderzoekje. Wat had ik eigenlijk bijgedragen aan de maatschappij? Had ik dat vooral gedaan via mijn werk: door mensen te helpen aan ander werk en door anderen te helpen meer plezier in hun werk te hebben? Of door vrijwilligerswerk: statushouders helpen aan werk? Of misschien wel door elke week een paar uurtjes door te brengen met Manal, mijn maatje via VWN? Maar wellicht wel het meest door geld te geven aan een aantal goede doelen. En nog zoveel andere grotere en kleinere dingen: van werk in de ouderraad tot plastic van het strand meenemen. Ik denk dat velen zich zullen herkennen in die ietwat rommelige, flexibele variant die bij mijn verhaal hoort. Een pad dat werd aangepast aan de mogelijkheden en verlangens die ik op dat moment had.

Dat het niet persé via die ene baan hoeft te gebeuren, is ook het beeld dat de consultants van 80:000 Hours schetsen. En dat je wellicht meer kunt bereiken als je niet de rechtstreekse koers kiest. Misschien past jou de Volt-variant het beste (eerst een aantal jaren geld verdienen en dan ervoor gaan). Of de Hybride variant waarbij je bijvoorbeeld vier dagen betaald werk doet en één dag als vrijwilliger werkt. Het kan allemaal prima werken. Hoe meer je serieus stilstaat bij wat je past, des te groter de kans is dat je er een beetje duurzaam mee aan de slag kunt gaan (het volhoudt) . En ook echt iets bereikt.