Zorgt faalangst ervoor dat je toch maar niet op die leuke vacature solliciteert?
Pas op met je gevoel dat zegt ook vaak op de bank te blijven zitten, in plaats van je hardloopschoenen te pakken.
Je ziet een leuke vacature. Er zijn allerlei aanknopingspunten; jouw type organisatie, jouw interesses. Maar ook staan er taken in genoemd waar je nog geen ervaring mee hebt. Of die je lastig vindt. Waarop je wellicht ooit kritiek hebt gehad. Leidinggeven aan een echt team. Of een klantenpresentaties houden in tenders. Je twijfelt. Laat de uiterste reactiedatum verstrijken. En zo neem je bewust of onbewust de beslissing: deze vacature laat ik aan mij voorbij gaan. Misschien is dat wel wijs en is je sollicitatie niet kansrijk, maar misschien is het ook gewoon een gemiste kans. Luister je mogelijk wel teveel naar je gevoel. En is die mix van faalangst en behoefte aan het comfortabele gevoel van rust en veiligheid er nu de oorzaak van dat je je op termijn gefrustreerd zult voelen. Hoe weet je of je last hebt van faalangst? En als dat zo is: wat kun je ertegen doen?
10 overwegingen die je beter eerst kunt lezen voordat je een besluit neemt
1. Check jezelf: heb je weleens symptomen van faalangst? Misschien ervaar je een lichte variant: je merkt er normaal niet zoveel van, maar soms voel je opeens een sterke spanning of een zekere angst. Wanneer je je moet voorstellen in een groep, bijvoorbeeld. Of wellicht is jouw variant helemaal niet zo licht, maar ga je behendig spannende dingen uit de weg. Wat vragen uit een testje over faalangst geven daar mogelijk wat meer zicht op:
- Ben je regelmatig aan het nadenken over hoe dingen fout kunnen gaan?
- Vind je het moeilijk om tot rust te komen nadat je hebt lopen piekeren?
- Heb je vaker geen plezier in dingen omdat je piekert of het wel goed zal gaan?
- Heb je in sommige situaties in je werk moeite met ademhalen?
- Maak je je regelmatig zorgen over situaties waarin je jezelf belachelijk zou kunnen maken?
Als de bovenstaande vragen op jou van toepassing zijn, lees dan eens het artikel dat ik eerder schreef over het Impostersyndroom (angst om door de mand te vallen). Het is niet één op één hetzelfde, maar waarschijnlijk zul je er wel veel in herkennen. En misschien kan je daarin aanknopingspunten vinden om stappen te zetten.
2. Wat adviseer jij als je wijze zelf? Als je probeert van een afstandje naar jezelf in deze keuze te kijken, wat zie je dan: is het een beslissing die vooral gevoed wordt door angst of is het meer een nuchtere inschatting van je kansen? Goed om je ook de vraag eens te stellen: wat zou ik mijn beste vriend/kind aanraden m.b.t. deze sollicitatie? Zou ik het hem/haar aan- of afraden en waarom? Als er een verschil is met wat je jezelf adviseert: waarom is het anders voor jou?
3. Neem jij je gevoel misschien wel té serieus? Het voelt gewoon niet goed, hoor ik mensen soms zeggen. En dat is het moment om uit te zoeken waar dat dan mee te maken heeft. Je gevoel vertelt niet persé de waarheid. Het is vaak gebaseerd op allerlei (onbewuste) overtuigingen, die lang niet altijd kloppen. Overtuigingen over jezelf, over de risico’s, over je slaagkans. Ze voelen vaak wel heel echt aan (zie ook onder kopje zes en zeven). Als tegenwicht: kun je je een situatie herinneren waarin je ergens erg tegenop zag en er achteraf toch een goed gevoel over had? Dat het meeviel of dat je tot meer in staat bleek dan je dacht? Die reis die je in je eentje maakte, die presentatie, het verbreken van je relatie?
4. Heb je vervelende ervaringen gehad en nu last van ‘pleinvrees’? We hebben allemaal in ons leven de nodige schade opgelopen, momenten waar we niet graag aan terug denken. Ergens werken waar je veel kritiek hebt gekregen of misschien nog wel verder terug: hoe je op school uitgelachen werd? Een collega die aangaf dat zij het beter zelf kon doen, omdat zij beter opgeleid was. Die baan die je niet gekregen hebt omdat de directeur je minder geschikt vond. Dat nare gevoel wil je nooit meer. Dus net als bij pleinvrees kom je, vaak ook na een negatieve ervaring, liever je vertrouwde omgeving niet uit. Maar wat brengt dat je?
5. Kloppen de conclusies die je over jezelf hebt getrokken? Misschien heb je jezelf ooit een label opgeplakt: ik ben nu eenmaal niet goed in omgaan met tijdsdruk, met conflicten, ik ben te verlegen, te weinig strategisch. Kijk eens kritisch naar je conclusies: is het toevallig niet alweer even geleden dat je die conclusie trok? En heb je je ondertussen niet ontwikkeld? Mogelijk is je conclusie ook te zwart/wit. En was je vooral niet succesvol, omdat de situatie bepaald niet optimaal was. Of, omdat de verwachtingen niet reëel waren. Vaak nemen we de negatieve kanten van de feedback ook ontzettend serieus, zelfs als we de ander helemaal niet zo’n goede beoordelaar vinden.
Lees ook: Een nieuwe richting in je loopbaan start met een opleiding. Of toch niet?
6. Heb je last van oude boodschappen in je hoofd? In onze opvoeding krijgen we vaak veel goeds mee, maar regelmatig worden er ook overtuigingen met de paplepel mee naar binnen gegoten, die ons in het volwassen leven in de weg zitten. Die ons onnodig angstig en klein maken bijvoorbeeld. Een boodschap als: ‘Iedereen groeit op enig moment boven zijn eigen capaciteitenniveau en stoot eens zijn hoofd’. Een variant op ‘Hoogmoed komt voor de val’. Of: ‘Ontslagen worden is het ergste dat er kan gebeuren’. Nu is het moment om die overtuigingen eens opnieuw te bekijken: sta je er nog achter? Hadden ze wel helemaal gelijk, die lieve ouders van je? Waren ze zelf ook niet gewoon kinderen van hun tijd? De overtuigingen zijn vaak zo vanzelfsprekend in je systeem geweven, dat je er wel even naar moet zoeken.
7. Ken jij je eigen zwarte bladzijde? Wat is jouw grote angst? Wat mag er echt niet gebeuren?
Maak de zin eens af: ik moet voorkomen dat…
En daarna: want anders: …
Als voorbeeld: ik moet voorkomen dat ik mijzelf overschat en door de mand val. Want anders: sta voor iedereen voor gek. Ik denk dat ik dat niet kan verdragen.
- Kun je dat altijd voorkomen? Is dat met zekerheid te bereiken? Mijn antwoord: nee, zelfs niet als je nooit meer een stap zet, kun je het risico lopen dat een volgende manager ontevreden over je is. Bovendien: wat is eigenlijk door de mand vallen? Is dat wanneer iemand je niet goed genoeg vindt? Of als iedereen je niet goed genoeg vindt? En zou dat laatste niet vooral betekenen dat je in een organisatie werkt, die niet bij je past?
- Helpt het je om zo te denken? Mijn antwoord: nee het maakt geremd. Iedereen maakt weleens mee dat er iemand ontevreden is. Die heeft dan ook nog eens zijn eigen beperkte blik en agenda. Dus beter is het om het niet te belangrijk te maken.
- Kun je er ook anders over denken? Als suggestie de volgende gedachte: ‘ik zou het echt niet fijn vinden om kritiek te krijgen. Maar dat zegt nog niet over mij dat ik niet goed ben. Ik pas daar niet of niet in die rol. En de omstandigheden en (altijd gekleurde) blik van mijn manager speelt ook een rol. Ik ga dan op zoek naar iets anders. Iedereen die nieuwe stappen zet, heeft te maken met tegenvallers. Ik zal misschien een paar slapeloze nachten hebben, maar ik ga er niet dood aan.’
Kortom, probeer bewust tegengas te geven op de vanzelfsprekende gedachten die je hebt. Onderzoek ze: kloppen ze wel? Helpen ze me?
8. Wat zou het nadeel zijn als je dit niet uitprobeerde? De meeste mensen hebben aan het eind van hun leven vooral spijt van de dingen die ze niet gedaan hebben. Allerlei kwaliteiten die je nooit hebt uitgeprobeerd en verder hebt ontwikkeld. Interessante mensen die je niet hebt ontmoet. Het voorbeeld dat je niet aan je kinderen hebt kunnen geven, doordat je de risico’s uit de weg gegaan bent. Om maar wat te noemen.
9. Heb je alle informatie om een keuze te maken? Misschien moet je nog dingen uitzoeken: zijn er mensen in de tweede ring van je LinkedIn (dus de contacten van je contacten) die je informatie kunnen geven die jou helpt een goede keuze te maken. Over zaken als de sfeer, het type manager, de werkdruk.
10. Hoe ben je eerder met tegenslagen omgegaan? Waardoor lukte het je ze te overwinnen? Kan je niet toevallig meer hebben dan je denkt? Hebben de moeilijke momenten je ook nog iets goeds opgeleverd?
Je hardloopschoenen pakken, terwijl je gevoel zegt lekker op de bank te blijven zitten
Door stil te staan bij de bovenstaande vragen, kun je beter bepalen of het een rationele of een door angst ingegeven beslissing is om niet te solliciteren. Als dat laatste het geval is, kun je besluiten het tóch te doen. Tegen je gevoel in. Zoals je soms ook je hardloopschoenen pakt als je eigenlijk liever op de bank blijft zitten. Of als deze vacature een brug te ver is: door bij het zoeken naar vacatures en gewoon ook in het dagelijks leven, meer je grenzen op te zoeken. De beste manier om van je faalangst af te komen, is om je ervaringen te vergroten. De ruimte waar je zeker bent van jezelf - je speelruimte - groeit zo ongemerkt mee. Anders denken helpt een beetje. Maar de ervaring opdoen dat iets wél lukt, dat geeft pas echt een boost. Nog even goed om je te realiseren: er is echt een man/vrouw verschil. Mannen zijn eerder van mening dat ze het wel kunnen. En jij wilt toch ook niet (als vrouw), dat alleen mannen doorgroeien omdat zij wel het risico durven nemen om tegen te vallen? Lekker een stukje rennen af en toe. En ja, ook daar word je dan steeds beter in.